Giáo dục cũng không nằm ngoài những ảnh hưởng đó. Nhiều phương thức tiên tiến ứng dụng công nghệ thông tin vào trong dạy học, giáo dục ở các nhà trường như: Dạy học dựa trên máy tính, dạy học dựa trên Web, dạy học trực tuyến, dạy học từ xa và những năm gần đây đang phát triển mạnh hình thức dạy học thông qua thiết bị di động (MLearning)…. Tất cả các hình thức đó tập trung trong một nhà trường, góp phần biến đổi một trường học truyền thống thành một trường học hiện đại, được gọi tên: Trường học thông minh.
Sự xuất hiện và ứng dụng mạnh mẽ của công nghệ thông tin và truyền thông, Internet kết nối vạn vật, hệ thống kết hợp thực - ảo,… đã làm mọi vật trên thế giới trong đó có con người có thể kết nối, tác động với nhau bằng các tương tác thông minh. Chính công nghệ thông tin và truyền thông đã ảnh hưởng đến phương thức giảng dạy và học tập thông qua những lợi ích mà nó mang lại. Việc tiếp cận trường học thông minh như là một nhu cầu tất yếu để nhà trường truyền thống thích ứng với những tác động của cuộc cách mạng công nghiệp 4.0. Do vậy bài viết này với mong muốn làm rõ đặc điểm, các tiêu chí của mô hình trường học thông minh làm nền tảng cho việc nâng cao chất lượng giáo dục của nhà trường trong giai đoạn hiện nay.
Trường học thông minh là thuật ngữ khoa học giáo dục được dịch từ tiếng Anh có nguồn gốc từ thuật ngữ “Smart School”. Tuy nhiên, thuật ngữ “Smart School” trên thế giới có hai hướng tiếp cận khác nhau.
Thứ nhất, “Smart School” được hiểu là trường học mà nơi đó hướng tới phát triển năng lực trí tuệ của người dạy và người học trong các nhà trường. Tư tưởng này được phát triển từ Dự án Zero (Project Zero) của Trường Đại học Haverd (Mỹ) vào năm 1967 bởi một nhóm các nhà khoa học nghiên cứu và cải cách giáo dục thông qua nghệ thuật. Nghiên cứu “Smart School” hướng tới phát triển năng lực tư duy, năng lực nhận thức của người học và quá trình học tập về nghệ thuật và các ngành khác. Người học được xem là trung tâm của quá trình giáo dục trong nhà trường, trong đó người học được biểu đạt những nhận thức về thế giới và thể hiện ý tưởng của họ. Người học luôn phải đối mặt với tình huống phức tạp trong học tập do vậy người học sẽ được rèn luyện những kỹ năng để đối phó với các tình huống phức tạp đó.đồng thời người dạy ũng được tham gia tích cực hơn trong việc thiết lập các mục tiêu của nhà trường điều này tạo nên nét văn hóa của nhà trường. Theo Perkin (David Perkins, 1993, pp. 8,28 -35): Trường thông minh không chỉ là nơi học sinh học tập, mà nó còn bao gồm hoạt động quản lý và giảng dạy. Người dạy được khuyến khích phát huy hết năng lực, trí tuệ của họ. Điều này sẽ có nghĩa là quản lý trường học cho phép người dạy đưa ra những ý tưởng mới trong lớp học. Những quan điểm về “trường học thông minh” theo hướng này hiện nay vẫn đang phát triển ở nhiều nước như ở Mỹ, Anh…. Với sự hỗ trợ của Dự án Zero, nhiều công trình nghiên cứu của David Perkins như: Smart School, Better Thingking and Learning for Every Child (1992), Teaching for understanding (1993)... đang là những lý thuyết cơ bản cho những quan điểm này.
Xem tiếp...